I Nyoman Kalér

I Nyoman Kalér embas warsa 1892 ring Désa Pamogan, Kecamatan Denpasar Selatan. Aji nyané I Gdé Bakta pinaka seniman serba bisa ring aab nyané. Sang ibu, Ni Ketut Taro, taler madué diri seni Kakiang nyané, I Gdé Salin. ida polih palajahan saking rarama ipun sekadi Tari Nandhir, Tari Baris Kupu-kupu, sisia Calonarang, Wayang Wong, miwah Parwa. I Nyoman Kalér nénten masekolah formal, ring warsa 1900 durung wénten sekolah ring Dénpasar. Menawi ida wikan wacén nyurat aksara Bali miwah aksara Latin.

Ring seni tari miwah tabuh pagambuhan ida polih malajah sareng I Gusti Gedé Candu, I Madé Sariada, I Madé Nyankan miwah I Madé Sudana. Warsa 1918, ring yusa 26 warsa, I Nyoman Kalér malajahin pisan Tari Legong Kraton saking Ida Bagus Boda. Warsa 1924 malajahin tari miwah saking Anak Agung Rai Pahang saking Sukawati Gianyar. I Nyoman Kalér seneng miwah lila kaajahin mawinan guru ipun wikan miwah prasida ngajahin becik antuk detail kasenian punika. Asapunika jemet ipun ring palajahan, nganti ida kaicain jaran.

I Nyoman Kalér minguasain jangkep makasami gamelan Bali miwah wikan antuk gending-gending pegongan, gendér, angklung, semar pagulingan, miwah sané liyanan. Saking kawikanan punika Nyoman Kalér ngawitin ngajahin saking warsa 1918. Kawikanan ipun ring seni tatabuhan ngaranayang makéhan ida ngaripta tatabuhan dumunan sadurung sesolahan ipun, sekadi Tabuh Telu (Demang Miring), Kebyar Dang (Mregapati), miwah Kebyar Dung (Panji Semirang). Kanikayang taler tatabuhan pangiring tari Panji Semirang madué kalih soroh, punika ring wagian papeson, miwah pangadeng/tetangisan.[1][2]

Sisya uah

Ring panguripan I Nyoman Kalér ngabdi ring kasenian. Warsa 1918 – 1959 pinaka masan mas ida. Manados guru seni, Nyoman Kalér ngaembasang akéh pragina wikan, kakawitin antuk ngardi seka Legong Kraton ring Pura Jurit Klandis, Dénpasar, warsa 1924, asapunika dados pamahbah pragina kasub sekadi Ni Ketut Ciblun miwah Ni Ketut Polok. Ring warsa sané pateh, ngajahin tari janger ring Banjar Kedaton, embas taler pragina sané kasub sekadi Ni Gusti Ayu Rengkeng, Ni Ketut Reneng, Ni Rening, miwah sawitra ipun. Warsa 1933 ida ngajahin Legong Kebyar ring Banjar Lebah, Kesiman, ngembasang pragina kasub sekadi I Wayan Rindi, Ni Luh Cawan miwah Ni Sadri.[2]

Penghargaan uah

  • Wijaya Kusuma Républik Indonésia 1968[2]
  • Dharma Kusuma Propinsi Bali 1980[2]

Pustaka uah

  1. Putra Yasa, Biografi Seniman Alam, ISI Denpasar, kaarsipin saking versi asli tanggal 2021-03-04, kaaksés 3 Méi 2021
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 Tari Panji Semirang, ISI Denpasar, kaarsipin saking versi asli tanggal 2020-01-25, kaaksés 3 Méi 2021