Lis taman nasional ring Indonésia

Puniki lis taman nasional ring Indonésia.[1] Saking 55 taman nasional, 6 riantara ipun rumasuk Situs Tetamian Gumi, 10 taman rumasuk Jaringan Cagar Biospér Gumi,[2] miwah 5 taman pinaka tanah belus sané ring internasional kasaibin antuk Konvensi Ramsar. Akéh nyané 10 taman kadominasi olih patoyan.

Limang taman nasional Indonésia kapartama kaadegang warsa 1980.[3] Akéh nyané munggah nganti 41 taman warsa 2003. Ring pajimbaran akéh-akéhan warsa 2004, 9 taman nasional anyar kaadegang nganti akéh ipun 50 taman.[4] Wawengkon Gunung Tambora katetapang dados taman nasional warsa 2015. Lantas 3 taman nasional punika ring Nusa Sumatra, Sulawesi, miwah Bangka kawewehin ring warsa 2016. Sané pinih untat ring warsa 2022 wenten katetapang taman nasional anyar Moyo Satonda.[5]

Peta taman nasional ring Indonésia

Lelintihan uah

 
Peta interaktip Taman Nasional Indonésia.

Lelintihan kapertama manah antuk krama nyaibin palemahan ring Indonésia kaceritayang ring prasasti Talang Tuo saking aab Krajan Sriwijaya, ring prasasti irika kanikayang krama Sriwijaya ring pamahbah nyané seneng maboros. Nyansan suwé medal manah antuk nyaibin palemahan, antuk ngamargiang palestarian ring rupa taman palestarian. Taman punika karesmiang olih Raja Sri Jayanasa ring 26 Maret 684, kaparinamain Taman Sriksetra sané madaging sajebag soroh entikan sané wénten ring gumi Sriwijaya, punika taman konservasi sané kapertama kauningin ring gumi Nusantara.

Ring aab kolonial, wénten kawangun taman konservasi Kebun Raya Bogor ring warsa 1817, miwah kebun raya karya putra wangsa kapertama, Kebun Raya Bali ring warsa 1959 sané makasami marupa taman konservasi ex situ. Sadurung kamahardikaan Indonésia, pameréntah kolonial polih ngadegang taman konservasi in situ, satunggil Cagar Palemahan kapertama ring Indonésia punika Cagar Palemahan Dépok, 31 Maret 1913 (mangkin Taman Wana Raya Pancoran Mas Dépok), punika kaadegang taler Natuurmonumenten en Wildreservaten Lorentz punika unggah ungguh ipun sekadi taman nasional (mangkin Taman Nasional Lorentz).

Wawu ring warsa 1980 kaadegang taman nasional kapertama ring Indonésia, daweg nika acepokan kaadegang 5 taman nasional, luiré Taman Nasional Gunung Gedé Pangrango, Taman Nasional Gunung Léuser, Taman Nasional Ujung Kulon, Taman Nasional Komodo, miwah Taman Nasional Baluran.[6][7]

Sadurung kongrés taman nasional jagat kaadegang nem taman nasional anyar, luiré Taman Nasional Kapuloan Seribu, Taman Nasional Méru Betiri, Taman Nasional Kutai, Taman Nasional Tanjung Puting, Taman Nasional Manuséla miwah Taman Nasional Loré Lindu, sané ngardi Indonésia daweg nika madué solas taman nasional, samian taman punika karesmiang ring kongrés taman nasional jagat ka-3 sané kamargiang ring Bali warsa 1983. Sesampun kongrés punika kantun ring 1980-an wénten kaadegang Taman Nasional Bromo Tengger Seméru ring warsa 1983, Taman Nasional Karimunjawa ring warsa 1986, sareng Taman Nasional Way Kambas miwah Taman Nasional Rawa Aopa Watumohai ring warsa 1989.[8]

Ring aab 1990-an punika dados dasawarsa pinih akéh pameréntah Indonésia ngadegang taman nasional, wénten selikur taman nasional anyar sané kaadegang, ring warsa 1990 wénten Taman Nasional Gunung Rinjani, Taman Nasional Gunung Palung, miwah Taman Nasional Wasur, Taman Nasional Bogani Nani Wartaboné miwah Taman Nasional Bunakén ring warsa 1991. Daweg warsa 1992 kaadegang nem taman nasional anyar luiré Taman Nasional Kelimutu, Taman Nasional Alas Purwo, Taman Nasional Gunung Halimun Salak, Taman Nasional Bukit Baka Bukit Raya, Taman Nasional Berbak miwah Taman Nasional Sibérut. Wawu ring warsa 1995 kaadegang malih tiga taman nasional anyar inggih punika Taman Nasional Bali Kawan, Taman Nasional Betung Kerihun miwah Taman Nasional Bukit Tiga Puluh. Wenten Taman Nasional Kayan Mentarang kaadegang warsa 1996, miwah Taman Nasional Lorentz ring warsa 1997. Ring warsa 1998 kaadegang taman nasional katiga miwah kapapat ring Nusa Sumba druwen Propinsi Nusa Tenggara Kangin. Ring warsa 1999 sané dados warsa ungkur 1990-an punika kaadegang tiga taman nasionall anyar luiré Taman Nasional Danu Sentarum, Taman Nasional Bukit Barisan Selatan miwah Taman Nasional Kerinci Seblat.[9]

Ring aab 2000-an wénten pat welas taman nasional anyar sané kaadegang, sané kapertama ring warsa 2000 kaadegang Taman Nasional Bukit Duabelas, awarsa salanturné wénten kalih taman nasional sané wawu kaadegang, punika Taman Nasional Taka Bonératé miwah Taman Nasional Sembilang. Kalih warsa sesampunné wénten kaadegang Taman Nasional Celuk Cenderawasih miwah Taman Nasional Wakatobi. Ring warsa 2004 dados warsa ring dija warsa punika dados pinih akéh ngadegang taman nasional, sapunika wénten sia taman nasional anyar sané kaadegang, luiré Taman Nasional Gunung Ciremai, Taman Nasional , Taman Nasional , Taman Nasional Gunung Merapi, Taman Nasional Gunung Merbabu, Taman Nasional Sebangau, Taman Nasional Akétajawé-Lolobata, Taman Nasional Bantimurung Bulusaraung, Taman Nasional Kapuloan Togéan, Taman Nasional Batang Gadis miwah Taman Nasional Tesso Nilo. Nganti ungkur dasawarsa 2000-an nenten wénten malih pangadegan taman nasional anyar paindikan puniki ngalantur ngantos warsa 2014.[9]

Ring aab 2010-an wénten papat taman nasional anyar sané kaadegang, sesampun pangadegan anyar taman nasional puyung saking warsa 2005 nganti 2014, wawu ring warsa 2015 kaadegang taman nasional anyar, punika Taman Nasional Gunung Tambora dados taman nasional perdana sané kaadegang ring aab 2010-an. Awarsa sesampunné kaadegang kalih taman nasional anyar, punika Taman Nasional Zamrud miwah Taman Nasional Gunung Maras dados kalih taman nasional sané kaadegang pinih pungkur ring 2010-an.[9] Ring pamahbah warsa 2020-an wénten pangadegan anyar Taman Nasional Moyo Satonda, sané dados taman nasional katiga ring Nusa Tenggara Kawan.[5]

Kritéria uah

Satunggil wawengkon prasida katetapang manados taman nasional pinaka madué kritéria-kritéria minakadi:[9]

  1. Wawengkon sané katetapang madué jimbar sané kangkat antuk nanggung kalangsungan prosés ékologis sacara alami
  2. Madué wit daya palemahan sané khas tur unik, becik marupa entikan utawi buron miwah ékosistem nyané taler cecirén palemahan sané kantun jangkep lan alami
  3. Madué asiki utawi makudang ékosistem sané kantun jangkep
  4. Madué paindikan palemahan sané asli tur alami
  5. Pinaka wawengkon sané prasida kakepah ring sajeroning Wawengkon Inti, Wawengkon Pawigunaan, Wawengkon Rimba miwah Wawengkon liyanan krana patimbangan kabuatan réhabilitasi wawengkon, kagantungan krama nampek wawengkon, miwah rangka ngadukung upaya palestarian wit daya palemahan kauripan miwah ékosistem nyané

Lis uah

Gambar Aran Warsa Jimbar total Patoyan Status internasional Peta
km²  mi²
Bali miwah Nusa Tenggara
  Bali Kawan 1995 190 73
  Gunung Rinjani 1990 413 159
  Gunung Tambora 2015 716 276 World Network of Biosphere Reserves
  Moyo Satonda 2022 312 120
  Kelimutu 1992 50 20
  Komodo 1980 1.817 701 66% Situs Tetamian Jagat;[10]
World Network of Biosphere Reserves
  Laiwangi Wanggaméti 1998 470 180
  Manupéu Tanah Daru 1998 880 340
Jawa
  Alas Purwo 1992 434 168
  Baluran 1980 250 96
  Bromo Tengger Seméru 1983 503 194 World Network of Biosphere Reserves sareng Gunung Arjuno
  Gunung Ciremai 2004 155 60
  Gunung Gedé Pangrango 1980 150 58 World Network of Biosphere Reserves
  Gunung Halimun-Salak 1992 400 150
  Gunung Merapi 2004 64 25
  Gunung Merbabu 2004 57 21
  Karimunjawa 1986 1.116 431 Makéhan
  Kapuloan Seribu 1982 1.080 420 Makéhan Taman Tetamian ASEAN
  Méru Betiri 1982 580 224
  Ujung Kulon 1980 1.206 466 443 km² Situs Tetamian Jagat[11]
Kalimantan
  Betung Kerihun 1995 8,000 3.100 1 Calon Situs Tetamian Jagat[12]
  Bukit Baka Bukit Raya 1992 1.811 699
  Danu Sentarum 1999 1.320 510 Situs Ramsar
  Gunung Palung 1990 900 350
  Kayan Mentarang 1996 13.605 5.252
  Kutai 1982 1.986 767
  Sebangau 2004 5.687 2.196
  Tanjung Puting 1982 4.150 1.370 World Network of Biosphere Reserves
Maluku miwah Papua
  Akétajawé-Lolobata 2004 1.673 646
  Celuk Cenderawasih 2002 14.535 5.611 90%
  Loréntz 1997 25.050 9.670 Situs Tetamian Jagat[13] Taman Tetamian ASEAN
  Manuséla 1982 1.890 729
  Wasur 1990 4.138 1.598 Situs Ramsar
Sulawesi
  Bantimurung-Bulusaraung 2004 437.5 169
  Bogani Nani Wartaboné 1991 2.871 1.108
  Bunakén 1991 890 305 97% Calon Situs Tetamian Gumi[14]
Gandang Déwata[15][16] 2016 793 306
  Kapuloan Togéan[17] 2004 3.620 1,400 700 km²
  Loré Lindu 1982 2.290 884 World Network of Biosphere Reserves
  Rawa Aopa Watumohai 1989 1.052 406 Situs Ramsar
  Taka Bonératé 2001 5.308 2.049 Makéhan World Network of Biosphere Reserves
Calon Situs Tetamian Gumi[18]
  Wakatobi 2002 13.900 5.370 Makéhan World Network of Biosphere Reserves
Calon Situs Tetamian Dunia[19] Taman Tetamian ASEAN
Sumatra
  Batang Gadis[20] 2004 1.080 417
  Berbak 1992 1.627 628 Situs Ramsar
  Bukit Barisan Selatan 1999 3.650 1.410 Unit Situs Tetamian Jagat[21]
  Bukit Duabelas 2000 605 233
  Bukit Tiga Puluh 1995 1.277 493
  Gunung Léuser 1980 7.927 3.061 Unit Situs Tetamian Jagat[21]
World Network of Biosphere Reserves

Taman Tetamian ASEAN

  Gunung Maras[22] 2016 168 65
  Kerinci Seblat 1999 13.750 5.310 Unit Situs Tetamian Jagat[21] Taman Tetamian ASEAN
  Sembilang 2001 2.051 792 Situs Ramsar
  Sibérut 1992 1.905 735 World Network of Biosphere Reserves
  Tesso Nilo[23] 2004 1.000 386
  Way Kambas 1989 1.300 500 Taman Tetamian ASEAN
  Zamrud[24][25] 2016 315 121

Cingak taler uah

Pustaka uah

  1. "National Parks in Indonésia". Kaarsipin saking versi asli tanggal 2013-10-09. Kaaksés 2009-12-17. Unknown parameter |dead-url= ignored (help)
  2. UNESCO: "Ecological Sciences for Sustainable Development", kaaksés 22 Oktober 2013
  3. Indonesian Ministry of Forestry Archived 2010-03-15 at the Wayback Machine, Retrieved 2010-01-08
  4. WWF:Indonesia establishes 1.3 million hectares of Protected Areas, Kaaksés 19 Pébruari 2010
  5. 5,0 5,1 "Pulau Moyo dan Satonda Ditetapkan Sebagai Taman Nasional". www.ntbprov.go.id (ring Indonesia). Kaaksés 2022-08-30.
  6. "Asal-Usul Taman Nasional di Indonésia, Berawal dari Zaman Sriwijaya". nationalgeographic.grid.id (ring Indonesia). Kaaksés 2022-07-31.
  7. admin (2016-06-22). "Menilisik Kembali Sejarah Nama "Taman Nasional" - KMPA GANESHA ITB" (ring Inggris). Kaaksés 2022-07-31.[permanent dead link]
  8. Dunggio, Iswan; Gunawan, Hendra (2009). "TELAAH SEJARAH KEBIJAKAN PENGELOLAAN TAMAN NASIONAL DI INDONESIA". Jurnal Analisis Kebijakan Kehutanan (ring Indonesia). 6 (1). doi:10.20886/jakk.2009.6.1.%p. ISSN 2502-6267.
  9. 9,0 9,1 9,2 9,3 "Taman Nasional - Pengertian, Daftar Lokasi & Wisata Alam". RimbaKita.com (ring Indonesia). 2021-12-28. Kaaksés 2022-07-31.
  10. "Komodo". UNESCO. Kaaksés 2007-09-30.
  11. "Ujung Kulon". UNESCO. Kaaksés 2007-09-30.
  12. "Betung Kerihun (Transborder Rainforest Heritage of Borneo)". UNESCO. Kaaksés 2007-10-03.
  13. "Lorentz". UNESCO. Kaaksés 2007-09-30.
  14. UNESCO tentative list, Retrieved 2009-09-28
  15. KSDAE KLHK: Sosialisasi Peluncuran Taman Nasional Gandang Dewata Archived 2021-09-25 at the Wayback Machine; artikel 05 April 2017 diakses 26/ix/2019]
  16. Hanapi; M. Faisal. "Gunung Gandang Dewata Ditetapkan Jadi Taman Nasional". Antara News Makassar. Kaaksés 2019-01-18.
  17. "Rare Pride helps Togean Islands Establish". Kaaksés 2007-09-30.[permanent dead link]
  18. "World Heritage Tentative List: Taka Bonerate". UNESCO. Kaaksés 6 April 2010.
  19. "World Heritage Tentative List: Wakatobi". UNESCO. Kaaksés 6 April 2010.
  20. "Indonésia Declares Batang Gadis". Kaarsipin saking versi asli tanggal 2007-11-10. Kaaksés 2007-09-29. Unknown parameter |dead-url= ignored (help)
  21. 21,0 21,1 21,2 "Tropical Rainforest Heritage of Sumatra". UNESCO. Kaaksés 2007-09-30.
  22. "Gunung Maras Jadi Taman Nasional". www.radarbangka.co.id. Kaaksés 2019-01-18.
  23. "Indonésia Declares Tesso Nilo". Kaaksés 2010-01-08.
  24. BBKSDA Riau: Taman Nasional Zamrud; artikel 03/05/2017 diakses 26/ix/2019]
  25. Mongabay: Zamrud, Taman Nasional Berbasis Gambut yang Baru Dibentuk; artikel 09 Agustus 2016 diakses 26/ix/2019]

Pranala jaba uah

  Média kakait indik Taman nasional ring Indonésia ring Wikimédia Commons