Kalénder Bali saka

(Kagingsirang saking Kaléndér Bali saka)

Kalénder Saka inggih punika kalendér sané kaanggén olih krama hindu ring Nusa Bali miwah Nusa lombok. Malianan ring Kalénder pawukon sané madué 210 dina, kaléndér saka puniki malakar antuk sasih miwah madué dina kirang langkung pateh ring kalénder Grégorian. Penanggalan ring kalénder saka wantah penanggalan "konvensi"[1]. Penanggalan punika nénten ngangé penanggalan astronomis sekadi kalénder Hijriah nénten talér nganggé penanggalan aritmatis sekadi kalénder jawa nanging kirang langkung antara kakalih.

Lukisan palelintangan kalénder saka Bali
Informasi indik kalénder saka Bali.

Kaléndér Saka sané akéh kaanggén inggih punika kalénder cetak sané kaploporin olih Ketut Bangbang Gedé Rawi. Dewasané mangkin akéh ipun kalénder saka sané katemuin ring piranti elektronik minakadi komputer miwah smartphone.[2]

Wastan Sasih uah

No Penanggalan Saka Bali Lami Dina
1 Kasa 30
2 Karo 29
3 Katiga 30
4 Kapat 29
5 Kalima 30
6 Kanem 29
7 Kapitu 30
8 Kawolu 29 / 30
9 Kasanga 29 / 30
10 Kadasa 29
11 Jiyestha/Jyeshta 30
12 Sadha 29
13 Sasih kabisat (30)
Katahipun 353-355/(383-384)

Lami sasih uah

Ring a wulan Chandra utawi a sasih wenter 30 dina, 15 dina sadurung purnama kawastanin penanggal utawi suklapaksa, 15 dina sadurung tilem kawastanin panglong utawi oanglong utawi kresnapaksa. Ring kalénder cetak penanggal kasurat mawarna abang utawi barak saking penanggal 1 ngantos penanggal 15 ring dina purnama. Sakewanten panglong kasurat mawarna ireng utawi selem saking panglong 1 ngantos panglong 15 ring dina tilem.

Lami saih utawi wulan Chandra nénten patéh banding ring wulan surya. Lami sasih berfluktuasi tergantung ring doh bulan miwah gumi ring orbit elipsnyane. Riantuka punika lami warsa surya kirang langkung 11 dina lamian bandingang ring warsa chandra. Duaning punika senangken kirang langkung 3 warsa chandra kaengsubang sasih chandra asiki sané kawastanin sasih kabisat[1]. Sasih kabisat puniki kantu rancu genahnyané ring kalénder saka Bali.

Rahinan miwah Piodalan uah

Rahinan Hindu sané madasar ring penaggalan sasih inggih punika rahina Nyepi miwah Siwaratri. Rahina Nyepi kalaksayanang ring penanggal apisan Sasih Kadasa. Rahina Siwaratri kalaksayanang ring panglong ping 14 sasih Kapitu. Piodalan sané ngagge penaggal kalénder saka contonyané Bhatara Turun Kabeh, ring Pura Penataran Agung Besakih Karangasem sané kalaksayanang ring purnama sasih Kadasa miwah piodalan ring Pura Jagatnatha, Denpasar sané kalaksayanang ring Purnama sasih Jiyestha.

Pustaka uah

  1. 1,0 1,1 "Babad Bali - Balinese Saka Calendar". www.babadbali.com. Kaaksés 2020-04-07.
  2. Cahya Prawira, I Putu; Arya Sasmita (Gusti Madé). "Pengembangan Aplikasi "Kalender Saka Bali" pada Sistem Operasi Machintos". MERPATI. 3 No.2: 58. Check date values in: |date= (help)