I Kurmawa Ngambul

Aksara Latin
     

Satua I Kurmawa Ngambul (aksara Bali: ᵒi​kuŕmawa​ṅambul·) inggih punika silih tunggil satua Bali.[1][2]

I Kurmawa Ngambul
Satua
AranI Kurmawa Ngambul
Data
NegaraIndonésia
WewidanganBali

Daging satua uah

Kacrita ada penyu ajaka dadua luh muani. Suba makelo ia nongos di pasih Arnawané. Ané muani awakné selem tur mokoh madan I Kurmawa, ané luh kulitné masawang kuning madan Ni Kurmawi. Sadina-dina ajaka dadua ngulurin kita neda ganggéng muah bulung ané lumlum tur samah. Kéto masih soroh béné ané lénan, pasliwer ngalih tetedan. Rerad rerod ngajak pianak-pianakné muah kaluwargané. Makejang soroh béné lega namtamin kamelahan pasih Arwanané. I Kurmawa muah Ni Kurmawi sedih jengah kenehné nepukin parisolah béné rerad-rerod ngajak pianak somah, pasliwer saling kepung.

I Kurmawa lantas ngomong tekén somahné kené. "Uduh adi Kurmawi, sedih keneh beliné, yén nepukin nyama brayané rerad-rerod ngajak pianak somah, cara anak ngewerin yang rasayang beli. Mula lacur beliné masomah ngajak adi. Suba makudang tiban mekeloné beli ngajak adi ngulurin legan keneh, sakéwala kayang jani tuara nyidayang numbuhang pianak, abungkul tuara ada ané lekad. Marasa kenyel adi suba mataluh, nanging kayang jani tuara ada ané lekad".

"Uduh beli, saja pesan buka satuan beliné. Eda sanget masel-selan! Melahan jani jalan makaad uli dini".

"Nah, yan keto pepineh adiné, jalan jani kinkinang! Apa melahné dini, japi tusing kuangan tetedan yang tusing ngelah pianak anang aukud". Kéto pasaut I Kurmawané. Ajaka dadua lantas majalan ngambul, ngauhang ngalih pasihe ba dauh. Mara teked di loloané tepukina buaya luh muani sedek méméman.

Buayané nyapatin, munyiné alus, "Ih, penyu ajak dadua, lakar kija magregotan ngajang umah? Sebenge cara anak sedih pesan. Apa kasebetang? Tegarang orahin awake! Dumadak sida baan awake nulungin!"

I Kurmawa masaut banban, "Kené suba lacur tiange buka tusing pesan Widhiné olas tekén tiang. Saja pesan buka munyin jeroné, buka ngambulé keneh tiangé, wireh suba makelo tiang makurenan kayang jani tuara numbuhang pianak. Nyén lakar ngentinin nutugang katurunanné kawekas? Marasa kenyel somah tiange mataluh di parangan tengah pasihé, aukud tuara ada ané lekad. Soroh bené lenan makejang suba ngadakan pianak saling paliunin. Ento ané ngawinang tiang ngambul".

I Buaya kapiolasan kenehné, ningeh munyin penyuné buka keto, lantas masaut. "Uduh Kurmawa, eda bes sanget ngulurin sedih. Jani awake ngorahin tutur. I pidan wake masih maan buka keto, makelo tusing ngelah katurunan. Kema mai mataluh di loloané, aukud tuara ané lekad. Ditu lantas wake nunas ica ring Betara. Saking teleb awake nunas ica, lantas rauh Betara Suria ngicenin panugrahan. Wake apanga suud mataluh di tengah yehé, wake kapangandikayang apanga mataluh di pasisi. Uli ditu wake ngiringang pangandikan Betara Suriané. Ané jani wake suba liu numbuhang pianak. Jani Kurmawa Kurmawi ajak dadua apang pageh ngastiti Ida Betara Suria!"

I Kurmawa muah Ni Kurmawi lantas ngungsi parangané ngenjor di tengah pasihé. Ditu lantas ia nunas ia nunas ica ngastiti Betara. Ajaka dadua kukuh, pageh kenehné ngastawa Betara Suria. Yang makudang dina suba makeloné ngastiti, rauh Ida Betara Suria di arepan goané.

"Uduh cening Kurmawa Kurmawi, bengong nira ngeton kepagehang ceninge ngastiti nira. Nira suba nawang buat tetuon ceningé. Uli makelo cening suba marasa sedih, sawiréh tuara sida numbuhang pianak. Dini titu mataluh, di parangan tengah pasihé, sakewala abungkul tuara ada ané lekad. Ané jani Nira ngorahin cening, sing sida baan Nira lakar nulungin, yén cening enu mataluh di parangan tengah pasihé. Ah, ento ada bias di sisin pasihé, melah pesan tongos ceningé mataluh. Yén suba masané mataluh, bisang awak ceninge nyujur biase di pesisi. Ditu cening ngalih tongos ané melah! Gaenang awake bangbang tongos mataluh. Yang suba suud matalah, ingetang bangbange urugin, apang tusing ada anak nawang. Sesubané suud ngurugin bangbange lautang cening buin ngungsi tengah pasihé. Nira lakar setata nyunarin tur ngamertanin taluh ceningé. Da ja sangsaya!" Kéto pangandikan Ida Betara Suria.

I Kurmawa muah Ni Kurmawi, kenehné lega lantas matur. "Inggih Ratu Betara, ngawit saking mangkin rauh kawekas titiang pacang mataluh ring biase sané wénten ring sisin segarané. Titiang dahat nyuksmemayang pasuecan Betara. Mogi-mogi titiang sida numbuhang sentana, sekadi soroh ulame sané tiosang". Suud ia matur, Betara Suria gelis musna.

Yén kudang dina suba makeloné ia maan panugrahan Betara, Ni Kurmawi marasa dewekné lakar metaluh, lantas ngomong tekén somahné, "Beli Kurmawa ené suba masanné tiang lakar mataluh. Jani jalan ka pasisi buka pangandikan Betara Suria. Dumadak prasida buka pangaptiné, taluhe pada engsah".

Ditu laut I Kurmawa ngateh somahné ka pesisi. Teked di pasisi Ni Kurmawi nylisib ngalih tongos ané melah. Suba pragat ngaé bangbang ngénggalang ia mataluh tur kaurugin. Laut ajaka dadua mawali ka tengah pasihé. Nah, yén kudang dina suba makeloné ia mataluh, saking pasuécan Ida Betara Suria nyunarin taluhné, dadi lekad pianakné. Makejang ngrépé ngalih reramané. Lega pesan keneh I Kurmawa muah Ni Kurmawi nepukin pianakné pasliab saling kepung.

Ceritayang suba pada kelih, truna, pianakné tur suba nyandang mapakurenan. I Kurmawa muah Ni Kurmawi nuturin pianak-pianakné makejang, buat pasuecang Ida Betara Suria. Makejang tuara bani tulak ngiringang pangandikan Betara. Ento makrana kayang jani penyuné mataluh di pasisi. Ia sukeh ngadakang katurunan.

Patut pesan penyuné sayangan, apang tusing kanti punah di jagaté. Tusing dadi nampah penyu sakita-kita.

Pustaka uah

  1. Budiasa, Sobat. "I Kurmawa Ngambul". Rare Angon. Kaaksés 2021-10-09.
  2. Jaran Pondongan Kamijilang olih Sabha Sastra Bali, Denpasar.