Tari Bedaya Ketawang


Tari Bedaya Ketawang inggih punika silih ttunggil igel-igelan ri kala wénten penobatan miwah Tingalandalem Jumenengan Sunan Surakarta. Bedaya Ketawang mawit saking kruna bedhaya sané maartos anak isteri ring keraton. Sané lianan wénten kruna ketawang sané maartos langit, mapaiketan sareng teleh utawi luhur. Tari Bedaya Ketawang ngranjing tari sakral santukan matetujon majeng ka Tuhan.

Tari Bedhaya Ketawang

Lelintihan uah

Wénten makudang-kudang legenda sané nyritayang sapunapi sasolahan puniki kawentu. Kocap, Sultan Agung Hanyakrakusuma sané ngadeg ring Kesultanan Mataram duk warsa 1613-1645 nglaksanayang tapa. Ri kala sampun ening, ida mirengan tatembangan saking langit utawi ambara. Sultan Agung marasa kalangen sareng tembang punika. Sasampun wusan matapa, ida ngutus pat parekannyané Panembahan Purbaya, Kyai Panjang Mas, Pangeran Karang Gayam II, miwahTumenggung Alap-Alap. Ida ngandikain napi sané kapolihang ri kala matapa. Laut, ida ngripta sasolahan sané mawasta Bedhaya Ketawang. Manut pustaka sané lianan, sané kacingak ring patapan wantah Panembahan Senapati sané matemu tur mamadu tresna sareng Kanjeng Ratu Kidul. Sasampun Perjanjian Giyanti ring warsa 1755, Pakubuwana III sareng Hamengkubuwana I ngapah warisan Kasultanan Mataram, atenga dados druén Kasunanan Surakarta taler sisannyané druén Kesultanan Yogyakarta. Panguntatnyané, sasolahan puniki dados druén keraton Surakarta. Ngantos mangkin, Bedaya Ketawang kantun kasolahang ri kala wénten Sunan Surakarta sané ngadeg.[1]

Sasolahan uah

Bedhaya Ketawang matetujon nénten wantah anggén babalihan sakéwanten anggén ri kala wénten acara khusus. Tari puniki nyritayang indik pitresnan Kanjeng Ratu Kidul sareng raja-raja Mataram. Manut sané kapracaya, Ratu Kidung taler nyarengin ri kala Bedaya Ketawang kasolahang pinaka pragina kadasa. Igel puniki kabaktayang olih sia diri pragina pinaka cihna saking Nawasanga. Praginannyané patut suci tur kantun bajang isteri. Sia pragina puka sakadi:

  • Pragina kapertama kasengguh Batak cihna manah sareng diri.
  • Pragina kaping kalih kasengguh Endhel Ajeg cihna nafsu.
  • Pragina katiga kasengguh Endhel Weton.
  • Pragina kaping pat kasengguh Apit Ngarep.
  • Pragina kalima kasengguh Apit Mburi.
  • Pragina kaping nem kasengguh Apit Meneg.
  • Pragina kapitu kasengguh Gulu.
  • Pragina kaulu kasengguh Dhada cihna angga sarira.
  • Pragina kaping sia kasengguh Buncit cihna sukla swanita. .

Pangganggo sané kaanggén olih pragina Bedhaya Ketawang inggih punika dodot ageng utawi basahan,sané kaanggén olih anak isteri ri kala wénten pawiwahan ring Jawa. Pragina taler nganggén sarana sakadi gelung bokor mengkurep, centhung, garudha mungkur, sisir jeram saajar, cundhuk mentul, miwah tiba dhadha (pupulan bunga melati ring gelungan dawannyané ngantos ka dada).

Pustaka uah

  1. "pranala". Kaarsipin saking versi asli tanggal 2020-06-07. Kaaksés 2020-06-07.