Subak Jatiluwih

Subak Jatiluwih inggih punika subak sane kawentenannyane magenah ring wawidangan desa Jatiluwih, kecamatan Penebel, Kabupatén Tabanan. Subak Jatiluwih puniki kepah manados 7 (pitung) tempekan, inggih punika: Tempek Umakayu, Tempek Gunung Sari, Tempek Telabah Gede, Tempek Besi Kalung, Tempek Kedamian, Tempek Umaduwi, Tempek Kesambi. Kawentenan prajuru subak Jatiluwih kantenan antuk ngawentenan ngadegang prajuru mawit saking paruman krama subak sane kamargiang nyabra 5 (limang) warsa. Kantos mangkin, subak Jatiluwih durung maduwe bale subak sane kaanggen ri kalaning ngamargiang parikrama subak minakadi paruman subak, santukan sapunika ri sajeroning ngawentenan paruman subak wantah sida kamargiang antuk nyelang genah ring wantilan pura patali utawi ring bale banjar dinas sane wenten ring desa Jatiluwih, punika taler ngeninin indik paruman tempek subak soang-soang kamargiang ring soang-soang bedugul. Akeh angga Subak Jatiluwih wenten 547 sane sampun kepah saking 7 (pitung tempekan) sane wenten ring wawidangan subak Jatiluwih.

Linggah subak Jatiluwih sane kasungkemin olih Unesco makatah wenten 303 hektar lan sane sid akatanemin wenten makatah 227,41 hektar santukan wenten genah sane kakirangan antuk kaangge genah sampi lan wenten taler sane embit utawi keni longsor. Sistem pengairan sane kaangge ring subak Jatiluwih inggih punika pengairan tetekan sane maduwe tata cara antuk ngepah yeh ring angga subak makasami antuk temuku antuk wit yeh sane kaambil saking sumber mata air soang-soang tempekan subak lan wenten taler yeh sane magenah ring bendungan Jatiluwih. Padi sane sering katanem ring para angga subak Jatiluwih wenten makakalih, inggih punika padi barak utawi padi bali sane sida kamanyi nyabran 6 bulan, lan padi gegadonan utawi padi sane ketah sane kauningin ring masyarakat utawi beras putih sane sid akamnyi nyabran 3 bulan. Sane mangkin, piranti sane kaanggen ri kalaning matekap nenten malih nganggen sampi santukan kapiambeng olih pantangan-pantangan rahinane, manados sane mangkin g ri kanjekan matekap akehang para sangga subake nganggen mesin traktor lan soang-soang angga subak sampun maduwe mesin traktor.

Indik kawentenan peraturan sane ngiket para angga sami, subak Jatiluwih maduwe awig-awig subak sane kaangge maka dasar sepat siku-siku para angga subak ri sajeroning ngamargiang subak lan soang-soang tempek subak maduwe pararem. Subak Jatiluwih puniki taler maduwe usaha koprasi sane mawit saking pacingkreman angga subak lan koprasi puniki kakelola olih angga subak. Ri kalaning jagi manyi, angga subak sampun nganggen buruh ri kalaning manyi antuk biaya sane kekeniang kirang langkung 70.000 rupiah. Pupuk sane kaanggen ring para angga subak ring warsa 2023 puniki akehan ngangge pupuk konvensional sane makatah wenten 70%, lan pupuk organik 20%, lan pupuk kimia makath 10%.

Subak Jatiluwih sampun katetapang maka silih tunggil warisan dunia olih UNESCO saking 6 Juli 2012. Bentangan terasering lahan padi ring Subak Jatiluwih saking area perbukitan kantos lembah kakenal pinaka destinasi wisata global sane nyuguhang keindahan taler ketenangan alam Bali. [1]

Pustaka uah

  1. "Kementerian Pertanian Direktorat Jenderal Perkebunan : Subak Jatiluwih Bali, Representative Sistem Pertanian Berkelanjutan Indonesia yang diakui UNESCO sebagai Warisan Budaya Dunia" (ring Indonesia). Kaaksés 2023-12-23.