Sesawangan (basa Indonésia: perumpamaan), lingganipun "sawang", artinipun: mirib, polih pangiring "-an", dados sesawangan, raris kadwipurwayang dados "sesawangan", tegesipun: punapa-punapi ugi sané katon (kacingak), raris kalawatang (karasayang) ring kahiun, mirib sakadi solah kalih kahanan janma (mapawongan), upami: kedapan bunga nagasarine maelogan tempuh angin, kasawangan sakadi tangan anak istri ayu ngulapin.[1]

Conto uah

Sawangan maartos iribang buka; masawang kuning= mirib sada kuning agigis. Sesawangan puniki ketahipun ngangge kruna: buka, kadi, tan pendah kadi, waluya kadi, luir, alah, amunan.

Ring sor puniki wantah conto sesawangan, luire:

  1. Alisne madon intaran, alisne sané sakadi don intaran
  2. Bangkiangne acekel gonda layu, suksmanipun: anak luh sané bangkiangne langsing.
  3. Buka bulané kalemahan, suksmanipun: kembang lemlem.
  4. Jerijine luir bulun landak, suksmanipun: jerijine ane rurus mangancan.
  5. Kadi sulur tempuh angin, sulur= entikan bun; sesawangan bangkiang sané lemuh magelohan.
  6. Kadi tunjung tan pawarih, suksmanipun: layu dudus.
  7. Kaya taru ragas tinibeng wresti, taru ragas= kayu ligir, tinibeng wresti= tepen ujan; suksmanipun: sakadi anake kendel polih kasadian.
  8. Kemikane luir madu juruh, suksmanipun: kemikane manis nyujur.
  9. Luir nyuh gading kembar, suksmanipun: susuné sané nyangkil putih gading.
  10. Paliatne kadi tatit, suksmanipun: cingakan utawi sledetan anak luh sané galak.
  11. Baongne mabaong cangak
  12. Betekan batisne meling padi
  13. Bok gading alah bok jagung
  14. Bok jaang alah duk
  15. Bungutne alah bungut bubu
  16. Cokore mudak sinungsang
  17. Galakne buka cicing borosané
  18. Gigine cenik-cenik buka gigin semale
  19. Gigine nyeri danta
  20. Isitne ngembang rijasa
  21. Isitne isit cicing
  22. Jerijine kadi pusuh bakung
  23. Jerijine mulus ngancan
  24. Kenehne dekdek lidek kadi gedahe pantigang
  25. Kukune mapah biu
  26. Latine barak ngatirah
  27. Leliate kadi kidang
  28. Mata ngonjol buka matan kidange
  29. Muane burik kadi tain sampine ujanan
  30. Muane kadi umah nyawan
  31. Pamulune gading nyalang, kadi emase masangling
  32. Praraine mulan purnama

Pupuh Pangkur uah

Ring Geguritan Megantaka wénten mungguh:

Pupuh puniki tegesipun: rasanya= manutug; enjunge, masawang: bale; ombake titir, masawang: abah-abah muah langse; bulung-bulunge, masawang: kasur; kaangge pacurenggah, kasawangan: togog.

Pustaka uah

  1. "Kumpulan Basita Paribasa (Peribahasa Bahasa Bali)". pendidikanbahasabali.blogspot.com (ring Indonesia). Kaaksés 2020-04-05.