Pancasila inggih punika idéologi dasar utawi idéologi sané pinih utama majeng ring negara Indonésia. Wasta Pancasila punika mawit saking Basa Sansekerta inggih punika kruna panca sané maartos lima, miwah kruna sila sané maartos prinsip, asas, utawi kapercayaan. Pancasila punika artosnyané rumusan, pupulan, utawi pedoman antuk kahuripan berbangsa miwah bernegara majeng ring makasami krama Indonésiané.

Garuda Pancasila
Pidarta Ir. Soekarno indik Pancasila ring 1 Juni 1945

Wénten limang sendi sané ngwangun Pancasilané, inggih punika Ketuhanan Yang Maha Esa, Kemanusiaan yang adil dan beradab, Persatuan Indonésia, Kerakyatan yang dipimpin oleh hikmat kebijaksanaan dalam permusyawaratan/perwakilan, miwah Keadilan sosial bagi seluruh rakyat Indonésia. Makasami sendiné punika kasurat ring pada kaping pat Preambule (pembukaan) utawi pamahbah Undang-Undang Dasar 1945. Tanggal 1 Juni kadadosang antuk rahina nyanggra embasné Pancasila[1].

Lelintihan Embasnyané Pancasila uah

Ring tanggal 1 Maret warsa 1945 kaadegang sekaa sané mawasta Badan Penyelidik Usaha Persiapan Kemerdekaan Indonésia tur kapimpin olih Dr. Kanjeng Raden Tumenggung (K.R.T) Radjiman Wedyodiningrat[2]. Ritatkala ngrumusang Pancasila pinaka dasar negara sané resmi, wénten makudang-kudang usulan sané kabaosang ring Badan Penyelidik Usaha Persiapan Kemerdekaan Indonésia, inggih punika:

  • Lima Dasar olih Muhammad Yamin, sané mapidarta ring tanggal 29 Méi warsa 1945. Yamin ngrumusang limang dasar, inggih punika: Peri Kebangsaan, Peri Kemanusiaan, Peri Ketuhanan, Peri Kerakyatan, miwah Kesejahteraan Rakyat. Ida ngabaosang indik kalima dasar punika madasar antuk lelintihan, peradaban, agama, miwah kahuripan ketatanegaraan sané sampun sué nglimbak ring Indonésia.
  • Panca Sila olih Soekarno, sané mapidarta ring tanggal 1 Juni warsa 1945, sané salanturnyané kasub mamurda "Lahirnya Pancasila". Soekarno ngemaosang dasa-dasarné inggih punika: Kebangsaan Indonésia; Internasionalisme atau Peri-Kemanusiaan; Mufakat atau Demokrasi, dasar perwakilan, dasar permusyawaratan; Kesejahteraan Sosial; Ketuhanan.

Sadurung sidang sané kapertama, kawentuk malih prawartaka sané mawasta Panitia Kecil sané kawigunannyané, inggih punika:

  • Ngerumusang Pancasila pinaka dasar Negara manut saking pidarta sané kabaosang olih Soekarna ring tanggal 1 Juni warsa 1945.
  • Manadosang sasuratan punika dados suratan antuk ngamaosang (memproklamasikan) Indonésia sampun mahardika.

Saking Panitia Kecil punika, kapilih sia diri sané kabaosang Panitia Sembilan, antuk ngaryanin pakaryan punika. Rencanannyané kasetujuin ring tanggal 22 Juni warsa 1945 sané salanturnyané kaicénin wasta Piagam Jakarta. Sasampun rumusan Pancasila punika katerima pinaka dasar negara sané resmi, kabuktiyang sareng:

  • Rumusan sané kaping pertama: Piagam Jakarta (Jakarta Charter) - tanggal 22 Juni warsa 1945
  • Rumusan sané kaping kalih: Pembukaan Undang-Undang Dasar 1945 - tanggal 18 Agustus warsa 1945
  • Rumusan sané kaping tiga: Mukaddimah Konstitusi Républik Indonésia Serikat - tanggal 27 Désémber warsa 1949
  • Rumusan sané kaping pat: Mukaddimah Undang-undang Dasar Sementara - tanggal 15 Agustus warsa 1950
  • Rumusan sané kaping lima: Rumusan sané kaping pertama manut saking Rumusan kaping kalih miwah kadadosang siki sareng Konstitusi (madasar antuk Dekret Présidén 5 Juli 1959)

Rahina Kesaktian Pancasila uah

Ring tanggal 30 Séptémber warsa 1965, wénten kajadian sané mawasta Gerakan 30 Séptémber (G30S). Ring G30S punika kabaosang Pancasila dados kagentosin pinaka ideologi komunis. Ring rahina punika wénten nemnem Jéndral, Kaptén asiki, miwah makudang-kudang jadma sané lianan kapademang. Salanturnyané gerakan punika kaicalang olih militér Indonésiané. Pamerintah Orde Baru maosang indik tanggal 30 Séptémber manados Rahina Peringatan Gerakan 30 Séptémber G30S miwah tanggal 1 Oktober manados Rahina Kesaktian Pancasila.

Pustaka uah

  1. Suwarno, P.J. Pancasila Budaya Bangsa Indonésia.
  2. Hatta, Mohammad (2015). Politik, Kebangsaan, Ekonomi (1926-1977). Jakarta: Kompas.