Pura Béji Sangsit: Bina pantaraning révisi

Kontén kaapus Kontén kawewehin
aNénten wénten ringkesan uahan
Cihna: Uahan wit 2017
Carik 57:
}}
 
'''Pura Béji Sangsit''' inggih punika [[pura]] sané megenah ring [[Sangsit, Sawan, Buléléng|desa Sangsit]], [[Sawan, Buléléng|Kecamatan Sawan]], [[Kabupatén Buléléng]], doh nyané 8 &nbsp;km kangin [[Singaraja]]. Pura Béji genah ngaturang bhakti majeng [[Déwi Sri]]. Pura Béji punika conto pakem undagi ring Bali Kaler meduwé stéréotip nganggennganggén dekorasi sané relatip lebih baat saking pakem Bali Kelod, lan akéh nganggennganggén ukiran sekadi don-donan.<ref name="disbud">{{cite web|url=https://disbud.bulelengkab.go.id/artikel/pura-beji-keunikannya-81|title=Pura Beji & Keunikannya |date=May 29, 2017|accessdate=August 22, 2017|publisher=Disbud.bulelengkab.go.id|author=Dinas Kebudayaan Kabupaten Buleleng}}</ref>
 
==Babad==
[[Berkas:COLLECTIE TROPENMUSEUM Gespleten poort van de Pura Beji in Sangsit TMnr 10016372.jpg|thumb|right|[[Candi bentar]] Pura Béji sané usak ring awal abad ka-20.]]
 
Pura Béji kewangun ring abad ka-15, ritat kala [[Sulinggih]] saking [[Krajaan Majapahit]] ring [[Jawa]] rauh ring Bali. Ring galah punika desadésa Sangsit keuningin mewasta Béji, Pura Béji kewangun ring pamrentahan Pasek Sakti Batu Lépang.{{sfn|I Gede Yogi Adi Prawira|2013|p=9}} Sané dados undagi taler pengempon Pura Beji punika Truna Pesarén.{{sfn|I Gede Yogi Adi Prawira|2013|p=4}}
 
Kruna ''Beji'' meduwé arti pateh pura telaga, sekadi [[Pura Tirta Empul]]. Kaasosiasiang Pura Béji sareng pesucian nganggennganggén tirta. Bukti nyané, telaga sadurungne kaisi saking semer kuna sané magenah ring kangin pura. Mawianan dados nunas toya, petani ring Sangsit nadosan "pura subak". Mawinan punika, pura ipun kauningin dados Pura Subak Béji, lan dados genah nunas padiné idup mangda becik.<ref name="hotel">{{cite web|url= http://www.bali-indonesia.com/magazine/pura-beji-temple.htm |title= Pura Beji Temple in Bali - Old Temple in North Bali |author=<!--Not stated--> |date= 2017 |website= Bali by Hotels.com |publisher= Asia Web Direct |access-date= 25 November 2017 |quote=}} </ref>
 
Pura Béji sampun makudang-kudang galah karéstorasi. Sinunggil poto abad ka-20 nujuang kausakan [[candi bentar]] ring Pura Béji. Réstorasi candi kalaksanayang alon-alon mangda ngejaga pakem undagi asli pura.
Carik 71:
[[Berkas:Around Lovina, Pura Beji (6826676708).jpg|thumb|right|Jeroan Pura Béji sane akeh nganggen ornamen don-donan]]
 
Pura Béji kewangun nganggennganggén pakem undagi saking Bali Kaler. Pelinggih sareng tembok nyane nganggennganggén batu paras sanesané maukir nganggennganggén motip don-donan miwah sané liané. Motip rerambatan [[anggur]] taler [[sekar]], punika wantah pakem sané kawentenangkawéntenang ring Bali Kalér kemanten. Kauningin sadurung nyane kawentenangkawéntenang warna ring ukir-ukiran punika, punika ngaciriang ukir-ukiran punika sadurungne polih kawarnain. Ring tangga ipun kaukir antuk [[naga]] taler ring tembok ipun kaukir [[épos|épos-épos]] [[Hindu]] lan kauripan ring Bali.
 
Pura Béji kewagi antuk tigang wewidangan: jaba pisan utawi nistaning mandala, jaba tengah utawi madya mandala, lan jero utawi utamaning mandala.{{sfn|Stuart-Fox|1999|p=47}}{{sfn|Auger|2001|p=98}}
 
Ring jaba pisan megenah [[balé kulkul]] wentenwénten [[slit drum]] sané keanggenkeanggén ngewarta galah jagi maturan. Balé kulkul ring Pura Béji kirang nganggé ukiran taru-taruan taler polos ritatkala kesandingan antuk arsitektur liyané ring Pura Béji, punika ngaciriang bale kulkul punika kawangun selantur galah wagian pura punika lan manawi nénten kewangung olih undagi sané nganggé pakem Bali Kaler.<ref name="hotel"/>
 
Jagi ngerajing ka jaba tengah kawentenangkawéntenang [[candi bentar]], kaukir antuk taru lan sekar ring pakem Bali Kaja. Ring jaba tengah wénten balé-balé.<ref name="hotel"/>
 
Jagi ngerajing ka jeroan kawéntenang [[paduraksa]] ageng, ukir-ukiran ipun pateh ngangge pakem sekadi pakem ukiran candi bentar, akéh sirah [[bhoma]] kaukir ring duur paduraksan punika, sané kalambang ngejaga pura saking atma sané nénten becik. Sané sios majeng pura liyané, Pura Béji meduwé aling-aling sané kawéntenang ukiran kalih jatma Belanda sané ngemainan [[rebab]] ngapit naga. Pelinggih utama genah ngaturang bhakti majeng [[Sang Hyang Widhi]], miwah pelinggih liyané majeng Déwa Braban, Déwa Ayu Manik Galih, lan [[Déwi Sri]].{{sfn|I Gede Yogi Adi Prawira|2013|p=7}}