Paribasa: Bina pantaraning révisi

Kontén kaapus Kontén kawewehin
a mecikang éjaan, replaced: madue → madué (5) using AWB
Carik 21:
 
==Sesenggakan==
Sasenggakan puniki pateh sakadi ''ibarat'' (basa IndonesiaIndonésia). Sasenggakan, linggaipun "Senggak", artinipun "Singguk" utawi "Sentil" antuk raos. Senggak polih pangiring "an" dados senggakan, kadwipurwayang dados "Sasenggakan" ngintar basa (kata ungkapan), tegesipun "Babinjulan" makardi ica sang miragi utawi mireng, semalih makardi jengah tur sebet sang kaanggen sasenggakan, antuk keni kasentil manahipun.
 
Sasenggakan puniki sakadi palambang utawi sasimbing indik kahanan kalih polah janma sané kaimbangan ring kahanan kalih polah buron utawi barang, upami:
Carik 39:
# ''Buka besine teken sangihane, pada apesne''; suksemanipun: sakadi anake sané mapakarya, sang nalih miwah sang sané kadalih, janten sami katahipun nelasang prabeya.
# ''Buka bikule, ngutgut sambilang ngupinin''; suksemanipun: sakadi anake sané madaya kaon wiadin corah, seka kidik ngambil barang-barang timpalipune, kewanten ipun mapi-mapi nulungin.
# ''Buka becicane ujanan, nguci''; suksemanipun: sakadi anake sané ngucekcak ngomong nenten karwan tuktuk bongkolipun.
# ''Buka bikule pisuhin, sumingkin bejit''; suksemanipune: sakadi anake alit-alit kual, yening ajahin wiadin glemekin ipun sumangkin kual.
# ''Buka bukite ejohin, katon ngrawit''; suksemanipun: sakadi anake pakantenan ipun saking doh jegeg utawi bagus, kewanten wawu tampek tlektekang ipun bodo, muanipune burik.
# Buka cicinge ngongkong, tuara pingenan nyegut; suksemanipun: sakadi jadmane sané degag ngaku wanen, kewanten jatinpune getap.
# Buka dedalune, kampid baan nyilih; suksemanipun: sakadi anake sané ngango bungah becik-becik, kewanten jatinipun pangangge punika makasami antuka nyelang.
Carik 55:
# Buka kasumba Jawane, ngamahin, suksemanipun: Sakadi anake sané kereng madaar kewanten mayus, nenten demen makarya.
# Buka lindunge uyahin, blangsah, suksemanipun: Sakadi anake sané uyang paling nenten uning-uning nongos.
# ''Buka macane (mionge), ngengkebang kuku'', suksemanipun: Sakadi anake sané pradnyan (wikan), ngengkebang kepradnyanan (kawikanan).
# ''Buka macane, nakutin lawat'', suksemanipun: Sakadi anake sané marasa ring dewekipune iwang wiadin corah, setata ipun mrasa congah wiadin takut tur kabilbil.
# ''Buka mlali api, mara ngasen kebus'', suksemanipun: Sakadi anake sané ngambil pakaryan sané sukeh tur madurgama, risampune ipun sengkala wawu ipun mrasa.
# ''Buka makpak tebune, ampsne kutang'', suksemanipun: Sakadi anake sané makurenan, ring kantun pangantenan, kalih sasuenne kantun bajang kasayangang tur kajungjung, risampune tua tan mampuh kakutang.
# ''Buka naar be ne matah, nglawan-nglawanin'', suksemanipun: Sakadi anake sané kapaksa kakenken ngambil pakaryan sané nenten demenin wiadin nenten uningin ipun, punika mapuara nenten becik.
# ''Buka naar krupuke, gedenan kroakan'', suksemanipun: Sakadi anake sané ngaku wanen kalih jaga muputuang karya, sakewanten nenten wénten buktinipun nglaksanayang.
# ''Buka medil kapecite, gedenan bea'', suksemanipun: Sakadi anake sané ngambil pakaryan ageng kalih katah nelasang prabea, kewanten pikenoh kalih pikolihipun akidik.
# ''Buka nakep balange dadua, maka dadua tuara bakat'', suksemanipun: Sakadi anak sané mamanah bingbang akeh mangambil pakaryan wiadin nglamar pakaryan, pamuput makasami nenten keni.
# ''Buka negakin gadebonge, ngasa teken jit belus'', suksemanipun: Sakadi anake sané ngrasa ring sikian iwang wiadin corah, dados ipun kimud utawi kabilbil (congah).
# ''Buka ngae bajune, sikutang ka raga'', suksemanipun: Saluiring polah laksana kalih raos, marep ring timpal utawi anak lianan, patut dumun imbanganng ring raga becik miwah kaonipun.
# ''Buka ngalih bedigale, ngadu sebeng'', suksemanipun: Mangda uning i raga nyidra semu kalih laksana timpal wiadin anak sané darma wiadin krinyi utawi egar wiadin sebet.
# ''Buka ngenjekin ikut cicinge, mabalik nyaplok'', suksemanipun: Sakadi i bapa ngenken i pianak ngrereh napi-napi, raris i pianak mabalik ngenken bapanipune ngerereh punika.
# ''Buka ngetakang joane di batan umah, likad maidehmaide''h, suksemanipun: Sakadi anake sané kapingsalah ngamargiang kapatutan ring nyama wiadin panyaman sané sampun terang ipun iwang.
# ''Buka nyilsil kadelene, liunan pakpak kuangan gelekang'', suskmanipunsuksemanipun: Agengan pakaryan ring pikolihipun.
# ''Buka nyitsit tiinge, amis kecerikan'', suksemanipun: Yadin amunapi kapatutan anake sané alitan wiadin sané soran, yening sané agengan kalih kuasa jaga nyisipang, janten ipun pasang sisip.
# ''Buka padine misi nguntul, ane puyung nyeleg (sunggar)'', suksemanipun: Anake sané pradnyan (wikan) alep tur meneng-meneng, kewanten anake sané belog punggung tur sombong ngucekcak.
# ''Buka paete, nagih getok'', suskmanipunsuksemanipun: Sakadi anake sané belog tur nagih perintah kewanten mangda ipun makarya.
 
==Wewangsalan==
Wewangsalan puniki pateh sakadi ''tamsil'' ring Basa IndonesiaIndonésia. Wewangsalan kruna lingganipun "wangsal" sané artinipun "lampah", polih pangiring "an" dados "wangsalan", kaduipurwayang dados "wewangsalan", artinipun lelampahan saparipolah kalih kahanan janma, sakadi sasimbing sané sada pedas suksemanipun.
 
Wewangsalan puniki kawangun antuk lengkara kalih palet utawi carik. Lengkara sané riinan sakadi "sampiran", indik daging kahiun sang ngucap, kewanten kantun makubda (ilid) suksemanipun. Lengkarane sané pungkuran punika daging sajati, sané nerangan suksemanipun tur mawirama kalih mapurwakanti (bersajak). Wenten taler sané nenten ngucapang lengkarane pungkuran, antuk kasengguh sami anake sampun ngerti ring suksemanipun. Ring asapunapine kawangun antuk lelampahan ring pawayangan. Ki Dalang ngawi satua bawak babaudan, nyimbingin sinalih tunggil sang nonton sané saud (iwang) laksananipun. Wenten taler sané mawangun gambar (karikatur).
Carik 101:
 
==Sloka==
Sloka (Basa IndonesiaIndonésia pateh sekadi "''Bidal''"). Sloka puniki masaih ring sesonggan, kantun ilid artinipun. Kewanten binanipun, sloka puniki ngengge lengkara; ''Buka slokane,......., Buka slokane gumine,......., Kadi slokan jagate,........'', upami:
# ''Buka slokane, adeng buin sepita'', suksemanipun: kaucapang ring anake sané kalintang plapan (tangar) ngraos lan melaksana.
# ''Buka slokan gumine, nundunin macan turu'', suksemanipun: sakadi anake sané nantangin musuh sané sampun nengil.
Carik 167:
Sesawangan, lingganipun "sawang", artinipun : mirib, polih pangiring "an", dados sesawangan, raris kadwipurwayang dados "sesawangan", tegesipun : punapa-punapi ugi sané katon (kacingak), raris kalawatang (karasayang) ring kahiun, mirib sakadi solah kalih kahanan janma (mapawongan), upami : kedapan bunga nagasarine maelogan tempuh angin, kasawangan sakadi tangan anak istri ayu ngulapin.
 
Sawangan = iribang buka..........; masawang kuning = mirib sada kuning agigis. Sesawangan puniki ketahipun ngangge kruna : buka, kadi, tan pendah kadi, waluya kadi, luir, alah, amunan. Sesawangan puniki ring Bahasa IndonesiaIndonésia pateh sekadi perumpamaan. Ring Geguritan Megantaka wénten mungguh :
 
===Pupuh Pangkur===
Carik 206:
 
==Cecimpedan==
Cecimpedan (Basa IndonesiaIndonésia: ''Teka-Teki'') inggih puniki anggén pangulir budi, rikala magagonjakan utawi macanda. Linggaipun: "cimped", artinipun: bade (takeh), polih pangiring "an", dados: cimpedan, raris kaduipurwayang, dados: "cacimpedan", artinipun: bade-badean. Cecimpedan puniki sampun ketah utawi lumrah, kariinin antuk lengkara pitaken: ''Apake......?'' Ring sor puniki wantah imba utawi conto cacimpedan.
 
Apake.....
Carik 377:
 
==Peparikan==
Peparikan pateh sakadi Wewangsalan, kewanten binanipun weangsalan punika wantah kalih palet (carik), yening peparikan kawangun antuk petang palet dados apada (satu bait), taler mawirama miwah mapurwakanti. Peparikan puniki pateh sakadi "madah" ring kasusastran IndonesiaIndonésia. Yening sihang ipun minab sakadi "Pantun", antuk "ri", punika sering masilur dados "ntun", sakadi; sari, dados = santun. Peparikan, kruna lingganipun "parik", artinipun; awi (karang), polih pangiring "an" dados parikan, kadwipurwayang dados: peparikan, artinipun: awi-awian utwai reragragan.
 
Peparikan puniki taler sakadi sasimbing indik kahanan kalih polah janma, kawangun antuk lengkara petang carik dados apada (satu bait). Lengkarane sané riinan kalih carik dados "sampiran", lengkarane pungkuran sané kalih carik dados arti sejatine, saha mawirama purwakanti, (a-b, a-b). Purwakanti punika wénten tatiga, luiripun: Purwakanti sastra, Purwakanti basa, Purwakanti suara, sakadi: