Bali: Bina pantaraning révisi
Kontén kaapus Kontén kawewehin
Cihna: Ulihang |
Top4Bot (pabligbagan | pituut) a mecikang éjaan, replaced: sane → sané (21), wenten → wénten (2) using AWB |
||
Carik 1:
{{1}}
{{P2
{{P1|[[ᬩᬮᬶ|Aksara Bali]]}}
{{2}}
Carik 6:
[[Berkas:BaliLandsat001.jpg|thumb|Propinsi Bali yening cingakan saking satelit.]]
[[Berkas:ID - Bali.PNG|thumb|Wawengkon Nusa Bali ring Indonesia (mawarna bang).]]
'''Bali''' inggih punika wastan nusa utawi propinsi ring Indonésia. Bali kawéntenannayané ring negara [[Indonesia|Indonésia]]. Kaapit antuk Nusa [[Jawa]] lan Nusa [[Lombok]], Nusa Bali linggahnyané wantah 5.561
Ring 2014, Propinsi Bali maduwe panjak kirang langkung (+/-) 4.25 yuta jiwa.<ref>{{Cite web|url=http://www.thejakartapost.com/news/2012/12/17/bali-faces-population-boom-now-home-42-million-residents.html|title=Bali faces population boom, now home to 4.2 million residents|publisher=Bali Daily via The Jakarta Post|author=Ni Komang Erviani|date=17 December 2012|accessdate=30 December 2012}}</ref> Propinsi Bali punika dados genah antuk pinih akeh wang
Nusa Bali sampun terkenal ring mancanegara seantukan keindahan alam lan budaya nyane. Maakeh toris
Mawit saking katahné wénten [[pura]]
== Babad ==
[[Berkas:Buddha Manjucri from Goa Raja cave Bali.jpg|thumb|Arca Buddha
=== Masa kuna ===
Saking kirang langkung warsa 2000 SM (Sadurung Masehi) , Bali punika sampun katongosin olih wang Austronesia
Ring masa kuna, Ugama Hindu ring Bali punika kabagi antuk sanga soroh luir ipun : Pasupata, Bhairawa, Siwa Shidanta, Waisnawa, Bodha, Brahma, Resi, Sora lan Ganapatya. Sabilang soroh punika madue dewa lan dewi
=== Mapanggih kapining Portugis ===
Paruman wang Bali kaping wang Eropa
[[Berkas:1906 Puputan monument in Denpasar.jpg|thumb|1906 Puputan monument in Denpasar]]
Carik 28:
Ring warsa 1597, Belanda, kamanggalanin antuk Cornelis de Houtman mewali ka Nusa Bali. Pamerentahan Belanda ngagegang kuasa ipun nyane ring Bali ri tatkala warsa 1840an saking segara kaler Nusa Bali punika. Belanda ipun mepaduang kerajaan-kerajaan ring Bali mangda polih makuasa. Ri tatkala pamuput warsa 1890an, Belanda mapikolih kuasa ring Nusa Bali kidul.
Ri tatkala sasih Juni 1860, nabe prani lan tumbuhan Alfred Russel Wallace saking Wales, mewali ka Nusa Bali. Pawalian idane mebuaka antuk pemineh biologi
Belanda mangutus makudang-kudang wadua lan kapal ring Sanur ri tatkala warsa 1906 antuk megegebugin Bali. Kaantukin mapurinin wadua punika, wangsa raja ring puri Denpasar ngemargiang ''perang'' puputan. Mawit puputan punika, 200 wang Bali seda pikolih manyedayang ragane. Puri Klungkung taler ngaturang puputan kaantukin mapurinin wadua Belanda. Pamuput yuda punika, Belanda mapikolih makuasa ring Bali, sakewanten pikolih Belandane nenten mrebawa antuk agama lan budaya. Pikolih Belandane ring Bali nenten taler kuat sakadi ring Jawi tur Maluku.
Carik 58:
== Ekonomi ==
Ring warsa 1970an, ekonomi ring Propinsi Bali punike pilih akeh mandasar kapining metani miwah meabian. Nanging saking mangkin, maakeh toris
=== Matani tur maabian ===
Sakewanten Nusa Bali punika subaga kapining wawengkon industri pariwisata. Matani tur maabian inggih punike ngaturang tenaga kerja
=== Pariwisata ===
Carik 70:
==Seni budaya lan Basa==
Seni budaya ring bali, sampun kasor ring mancanegara. Sawireh punika, akeh toris e rawuh meriki. Seni budaya ring Bali mepadu antuk agama [[Hindu Dharma]]. Pepaduan punika ngawentenan budaya
* Seni Tari, ring bali kasor antuk igel-igelan
* Seni Rupa,
* Seni Ukir, ukir-ukiran Bali maduwe cihna
* Seni Wewangunan, wewangunan ring Bali, nenten je
Ring bali, [[Basa Bali|basa]]
* [[Alus Singgih]]
* [[Alus Madya]]
|