Yuda Punic Katiga: Bina pantaraning révisi

Kontén kaapus Kontén kawewehin
a Typo fixing, added orphan tag
 
Carik 25:
'''Yuda Punic Katiga''' punika sané kaping tiga miwah ungkur saking [[Yuda Punic]] riantara [[Kartago Kunu|Kartago]] pantaraning [[Républik Romawi|Roma]], kamargiang saking 149 ngantos 146 SM . Yuda punika kalaksayang sinamian ring wewidangan Kartago, ring kalér [[Tunisia]] sané mangkin. Rikala [[Yuda Punic Kaping Kalih]] puput ring 201 SM, satunggal palugraan tentrem Kartago nénten kapanggih mayuda tan palugra Roma. Mitra Roma, Raja [[Masinissa]] saking [[Numidia]], ngawiguna punika antuk kaulang-ulang nyerang miwah ngambil wewidangan Kartago tan pakahukum. Ring warsa 149 SM Kartago makta bala yuda, kapimpin [[Hasdrubal Boeotarch|Hasdrubal]], pantaraning Masinissa, yadiastun wénten palugraan. Kampanye punika kapuputin antuk sinangkala mawinan [[Patempuran Oroscopa]] kapuputan antuk kakaoanan Kartago miwah panyerahan bala yuda Kartago. Sekaa anti-Kartago ring Roma nganggén parilaksana militer nénten resmi antuk paboyan pasiapan ékspedisi hukuman.
 
Sapunika ring warsa 149 SM, bala yuda Romawi sané akéh ngalabuh ring [[Utica, Tunisia|Utica]] ring Afrika Kalér. Jadma Kartago ngupadi antuk ngamenengang jatma Romawi, yadiastun jatma Kartago nyerahang sinamian sanjata ipun, jatma Romawi terus neken ngepung kota Kartago. Kampanye Romawi polih kamedunan maulang-ulanh ri kala warsa 149 SM, wantah prasida kabecikin olih [[Scipio Aemilianus]], satunggil parwira madya. Satunggal komandan Romawi sané wawu ngambil alih ring warsa 148 SM, polih asil pateh jelekné. Ring pamilihan ngawarsa hakim Romawi ring pamahbah 147 SM, dukungan krama antuk Scipio langkung akéh asapunika pawatesan yusa sané kamargiang kacabut antuk ngaledangangngalédangang ida kadadosang [[Konsul Romawi|konsul]] miwah komandan ring Afrika.
 
Taktik Scipio kamargiang antuk kalih kamenangan Kartago, menawi ida ngancengang pangepungan miwah ngawitin pewangunan [[Molé (arsitéktur)|Molé]] sané ageng antuk ngadang pasokan ngeranjing nuju Kartago nganggén [[blokade pamargi]]. Jatma Kartago akéhan sampun ngawangun malih armada dané miwah [[serangan nadak]], nangkejutin jatma Romawi; sesampun patempuran sané nénten pastika, Kartago iwang ngatur pamedalan ipun, asapunika akéh kélangan jukung. Jatma Romawi lanturan ngawangun wangunan bata ageng ring wewengkon labuhan sané ngadominasi tembok kota. Sesampun punika puput Scipio ngapimpin bala yuda antuk ngepung kamp lapangan bala yuda Kartago miwah maksa akéhan kota ageng miwah kota sané kantun ngadukung Kartago antuk nyerah. Ting masan semi 146 SM, Romawi ngamargiang serangan ungkur ipun miwah ring nem rahina sampun rusak kota miwah ngamatiang krama nyané; wantah ring rahina ungkur ipun ngapenjara, 50.000 riantara ipun kaadol manados parekan. Wewidangan Kartago sané sadurung nyané manados [[Propinsi Afrika|Propinsi Romawi ring Afrika]] antuk Utica dados ibukota ipun. Punika aabad sadurung situs Kartago [[Kartago Romawi|kawangun malih manados kota Romawi]].