Candi Muara Takus

Candi Muara Takus inggih punika silih situnggil situs candi Buddha sané magenah ring Désa Muara Takus, Kecamatan XIII Koto, Kabupatén Kampar, Riau, Indonésia. Situs puniki dohnyané sawatara 135 kilométer saking kota Pekanbaru. Situs Candi Muara Takus kalingkerin olih témbok sané ukurannyané 74 x 74 méter, tur kakaryanin saking batu putih sané tegehnyané sawatara 80 céntiméter. Ring jabannyané wénten taler témbok tanah sané ukurannyané sawatara 1,5 x 1,5 kilométer, tur ngelilingin kompléks puniki ngantos kasisi Sungai Kampar Kanan. Ring jero kompléks puniki wénten makudang-kudang wangunan candi sané mawasta Candi sulung utawi tua, Candi Bungsu, Mahligai Stupa miwah Palangka.

Candi Muara Takus
Sudut kaja kauh ring Candi Muara Takus.
Peta
Inpormasi umum
Pakem UndagiCandi Hindu
KotaKabupatén Kampar, Riau
NegaraIndonésia
Puputring mula aab ka-4 M
KlienSriwijaya
Komplék Percandian Muara Takus
Aran sekadi kacantum ring
Sistem Régistrasi Nasional Cagar Budaya
Candi Muara Takus
Cagar budaya Indonésia
KategoriKawasan
No. RegnasCB.453
Genah
kawéntenan
XIII Koto, Kabupatén Kampar, Riau
Tanggal SK2003
Druén Indonésia
PangelolaBalai Pelestarian Cagar Budaya Sumatera Barat
Koordinat0°20′00″N 100°38′31″E / 0.3332554°N 100.6419115°E / 0.3332554; 100.6419115
Candi Muara Takus magenah ring Indonésia Riau
Genah Candi Muara Takus ring Kabupatén Kampar, Riau
Batu tulis dari Candi Bungsu di Muara Takus

Para pakar purbakala durung mrasidayang ngrereh galah situs candi puniki kaadegang. Wénten sané ngabaosang ring abad ka-4, wénten taler ngabaosang ring abad ka-7, abad ka-9, miwah abad ka-11. Candi puniki kabaosang sampun wénten ring zaman keemasan Sriwijaya, nika mawinan makudang-kudang sejarahwan maosang indik wewengkon punika kadadosang silih tunggil pusat saking kerajaan Sriwijaya. Ring warsa 2009, Candi Muara Takus kacalonang antuk dados silih tunggil Situs Warisan Dunia UNESCO.

Situs uah

Candi Muara Takus wantah situs candi sané pinih tua ring Sumatra, tur dados siki situs tetamian lelintihan sané mawentuk candi ring Riau. Candi puniki masifat Buddhis puniki nyihnayang indik agama Buddha naenin nglimbak ring wewengkon punika. Candi puniki kakaryanin saking batu pasir, batu tukad, miwah batu bata. Malianan saking candi sané magenah ring Jawa, sané nganggén batu andesit tur kaambil saking pegunungan. Bahan sané kaanggén ngaryanin Candi Muara Takus inggih punika tanah liat sané kaambil ring désa Pongkai, genahnyané sawatara 6 kilométer saking situs Candi Muara Takus. Wasta Pongkai punika mawit saking basa Tionghoa, inggih punika pong sané maartos song, tur kai sané maartos tanah, nika mawinan artosnyané dados song tanah sané kakaryanin krana kawéntenan pénggalian ri tatkala ngaryanin Candi Muara Takus punika. Ring basa Siam , kruna Pongkai masaih sareng kruna Pangkali sané artosnyané tukad, tur situs candi puniki magenah ring sisin tukad.

Wangunan utama ring kompleks puniki inggih punika stupa sané ageng mawentuk menara, sané akéh kakaryanin saking batu bata, tur akidik saking batu pasir kuning. Ring jero situs Candi Muara Takus, wénten wangunan candi sané kabaos andi Tua, Candi Bungsu, Stupa Mahligai miwah Palangka. Irika taler wénten gundukan sané kabaosang dados genah makar tulang manusa. Ring jaba situs puniki wénten taler wangunan-wangunan (bekas) sané kakaryanin saking batu bata, tur durung prasida kaputusang soroh wangunannyane.

Candi Mahligai uah

Candi Mahligai utawi Stupa Mahligai wantah wangunan candi sané pinih jangkep. Wangunan puniki kapah dados tigang pahan inggih punika kaki, badan, miwah atapnyané. Stupa puniki madué ukuran 9,44 m x 10,6 m tur madué 28 sisi sané ngelilingin alas candi. Ring pahan alas punika wénten ornamén lotus ganda, tur ring tengahnyané wénten wangunan menara silindrik sané madué 38 sisi mawentuk kelopak bunga ring dasarnyané. Pahan ajeng saking wangunan punika mawentuk lingkaran. Snitger maosang ring galah sané lintang wénten petang sudut fondasi genah petang arca singa sané kakaryanin saking batu andesit. Manut saking saseleh olih Yzerman, ring galahé sané lintang ring puncak menara wénten batu sané dagingnyané lukisan don oval tur rélief ring kelilingnyané.

Candi Tua uah

Candi Tua utawi Candi Sulung dados wangunan pinih ageng sané wénten ring situs Candi Muara Takus. Wangunan punika kapah dados tigang pahan inggih punika kaki, badan, miwah atap. Ring pahan kaki wénten kalih pahan inggih punika sané kapertama tegehnyané 2,37 m tur sané kaping kalih tegehnyané 1,98 m. Wénten tangga sané kaanggén ngranjing ring sisi kangin miwah sisi kauh sané kadékorasi nganggén arca singa, tur jimbar tangganyané 3,08 m miwah 4 m. Ukuran saking wangunan candi puniki 31,65 m x 20,20 m, tur madué 36 sisi sané ngelilingin dasarnyané. Pahan ajengnyané mawentuk lingkaran. Wangunan puniki kakaryanin saking bata miwah batu pasir sané kaangén antuk ngaryanin sudut-sudut wangunan. Manut saking seseleh ring warsa 1983, kabaosang indik candi puniki naenin kalih tahap pembangunan.

Candi Bungsu uah

Candi Bungsu nénten akéh mabinayan sareng Candi Sulung, sané ngabinayang inggih punika ajengnyané mawentuk segi patpat. Candi puniki ukurannyané 13,20 x 16,20 méter. Ring kangin wangunan puniki wénten stupa alit sané kagenahang ring tangga tur kakaryanin saking batu putih. Pahan fondasi madué 20 sisi, tur asiki bidang ring ajengnyané, ring bidang punika wénten tunjung. Seseleh sané kalaksanayang oleh Yzerman prasida ngrereh song ring sisin padmasana stupa sané madaging tanah miwah abu. Ring tengah tanah punika wénten tigang potongan emas miwah asiki keping wénten ring dasar song punika. Ring sor song punika wénten asiki pahan batu persegi sané ring sornyané wénten gambar trikula miwah sia huruf. Wangunan puniki kakaryanin nganggé batu pasir, tur salanturnyané kawewehin nganggén wangunan sané kakaryanin saking batu bata.

Candi Palangka uah

Wangunan candi puniki magenah ring sisi kangin Stupa Mahligai tur madué ukuran 5,10 m x 5,7 m miwah tegehnyané sawatara kalih méter. Candi puniki kakaryanin saking batu bata tur madué pintu antuk ngranjing. Candi Palangka ring galah sané sampun lintang kawigunayang antuk altar.

Pustaka uah

Pustaka liyanan uah

  • (Indonésia) Balai Arkeologi Medan. 1998. Berkala Arkeologi SANGKHAKALA.
  • (Indonésia) Departemen Pendidikan dan Kebudayaan. 1996. Hasil Pemugaran dan Temuan Benda Cagar Budaya PSP I. proyék pembinaan Peninggalan Sejarah dan Kepurbakalaan Pusat. Jakarta
  • (Indonésia) Haryono, Timbul. 1986. Relief dan Patung Singa Pada Candi-Candi Periode Jawa Tengah: Penelitian Atas Fungsi dan Pengertiannya. Laporan Penelitian. Yogyakarta
  • (Inggris) Kempers, A. J. Bernet. 1959. Ancient Indonésian Art. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press
  • (Indonésia) Siagian, Renville. 2002. CANDI sebagai warisan seni dan budaya Indonésia. Yogyakarta: Yayasan Cempaka Kencana
  • (Indonésia) Soekmono, R. 1974. Candi, Fungsi dan Pengertiannya. Disertasi. Jakarta
  • (Indonésia) Suaka PSP Prov. Sumbar dan Riau. 1995. Buletin Arkeologi AMOGHAPASA. Batusangkar

Cingak masih uah

Pranala jaba uah